Deve Güreşi
ANTALYA’DA DEVECİLİK VE DEVE GÜREŞLERİ GELENEĞİ
Antalya yöresinde deve, Yörük yaşamının ve göçerliğin temelini teşkil ettiği gibi yarım asır öncesine kadar önemli bir nakil ve seyahat aracı olarak da işlev görmüştür. Bölge içi ve bölgeler arası ticaret ve takas ise yirminci yüzyıla kadar bütünüyle develer vasıtasıyla yapılmıştır. Eski Antalya kent kuruluşunda karşımıza çıkan ve ticaret ya da taşımacılık için kullanılan develerin toplandığı bir alan olarak kullanılan “Develik Meydanı”, devenin Antalya yöresi ekonomisi ve sosyal yaşamında oynadığı rolü ortaya koyan son derece önemli bir göstergedir.
Yakın zamanlara kadar bölge halkının yaşamında önemli bir yer işgal etmiş olması nedeniyle deve ve deveyle ilgili çeşitli konular Antalya yöresi halk kültüründe son derece zengin bir birikim meydana getirmiştir. Bu birikim halk edebiyatı ürünlerinden halk mimarisine halk inançlarından halk türkülerine kadar bir çok alanda karşımıza çıkar. Yörede devenin en canlı şekilde yaşatıldığı alan sözlü kültür ve dildir.
Deve bakımı, deve yetiştiriciliği ve deve taşımacılığı tarih içerisinde “deveci” adı verilen bir meslek grubunun oluşmasını da sağlamıştır. Günümüzde deve besleyip deve bakımı ile uğraşanlar bu mesleğin modern dönemdeki takipçileridir. Deve sahipleri için devecilik prestij ve saygınlık sağlayan bir uğraştır. Deveciler, Antalya’dan Çanakkale’ye kadar geniş bir coğrafyada develerini güreştirmek için seyahat ederler. Büyük zahmetlere ve masraflara girerek eski bir geleneği devam ettiren bu kişiler yöre halkı tarafından da saygı görür.
Geleneksel bir spor olan “deve güreşi”, eşleştirilen iki “pehlivan” devenin çeşitli kurallar çerçevesinde gerçekleştirdiği güce dayalı bir müsabakadır. Erkek develerin birbirleriyle güreşmesi tümüyle doğal bir olaydır ve kızışma döneminde eş seçimi amacıyla yapılan bir rekabet ve mücadeleden ibarettir. Esas itibarıyla bir Yörük geleneği olan, bünyesi içerisinde halk müziğinden el sanatlarına farklı birçok gelenek ve kültürel unsuru aynı anda bir arada barındıran deve güreşlerinin icra edildiği bölgelerden birisi de Antalya’dır. Yöre kimliği ve kültürel aidiyeti açısından büyük önem taşıyan deve güreşlerinin ilk olarak ne zaman başladığına dair kesin bilgiler yoktur. Sözlü kaynaklar tarafından yarım asır öncesine kadar özellikle Batı Antalya’da neredeyse her köyde deve güreşlerinin yapıldığı, ayrıca kervanlar ve göçer obaları arasında da deve güreşlerinin vuku bulduğu anlatılmaktadır. Günümüzde düzenli deve güreşi organizasyonları yalnızca Demre ve Kumluca’da karşımıza çıkar. Deve güreşi bir spor ve eğlence olmasının ötesinde sosyal işlevleri de olan bir etkinliktir. Birçok yerde güreşlerden elde edilen gelirle okul, huzur evi, öğrenci yurdu, cami, su yolu, köy odası, çeşme gibi sosyal yapılar inşa ettirilmekte ya da hayır gerçekleştirilmektedir.
